Chuyển tới nội dung chính

⚖️ So Sánh Giá Trị - Comparison Operators

Chào mừng đến với bài học về Comparison Operators - cách so sánh giá trị trong Café!

🎯 Món Ăn Hôm Nay​

Tưởng tượng bạn đang quản lý quán cà phê:

  • Giá đồ uống có đắt hơn budget không? → So sánh >
  • Đã đủ 18 tuổi để vào quán chưa? → So sánh >=
  • Mã giảm giá có hợp lệ không? → So sánh ==

Đó chính là Comparison Operators - so sánh và đưa ra quyết định!

⚖️ Comparison Operators Là Gì?​

Comparison Operators = Cân so sánh trong quán (so sánh 2 giá trị)

Kết quả luôn là boolean: true (đúng) hoặc false (sai)

int giaLatte = 50000;
int budget = 60000;

boolean muaDuoc = giaLatte <= budget;  // true
System.out.println("Mua được Latte: " + muaDuoc);

☕ Ẩn Dụ Café:

  • == = Kiểm tra giá bằng nhau
  • != = Kiểm tra giá khác nhau
  • > = Đắt hơn
  • < = Rẻ hơn
  • >= = Đắt hơn hoặc bằng
  • <= = Rẻ hơn hoặc bằng

📊 Bảng 6 Toán Tử So Sánh​

Toán TửÝ NghĩaVí Dụ CaféKết Quả
==Bằng nhau50000 == 50000true
!=Khác nhau50000 != 45000true
>Lớn hơn60000 > 50000true
<Nhỏ hơn45000 < 50000true
>=Lớn hơn hoặc bằng50000 >= 50000true
<=Nhỏ hơn hoặc bằng45000 <= 50000true

👨‍🍳 Câu Chuyện Trong Quán​

Một ngày làm việc tại quán:

Tình huống 1: Kiểm Tra Giá

public class KiemTraGia {
    public static void main(String[] args) {
        int giaLatte = 50000;
        int giaCappuccino = 55000;
        int budgetKhach = 50000;

        // So sánh giá
        System.out.println("Latte = " + giaLatte + " VND");
        System.out.println("Budget = " + budgetKhach + " VND");
        System.out.println("Mua được Latte? " + (giaLatte <= budgetKhach));  // true
        System.out.println("Mua được Cappuccino? " + (giaCappuccino <= budgetKhach));  // false
    }
}

Tình huống 2: Kiểm Tra Độ Tuổi

public class KiemTraTuoi {
    public static void main(String[] args) {
        int tuoiKhach = 16;
        int tuoiToiThieu = 18;

        if (tuoiKhach >= tuoiToiThieu) {
            System.out.println("✅ Được vào quán");
        } else {
            System.out.println("❌ Chưa đủ tuổi vào quán");
        }
    }
}

📝 Công Thức Nấu (Code Examples)​

Ví Dụ 1: So Sánh Giá Đồ Uống​

public class SoSanhGia {
    public static void main(String[] args) {
        int giaEspresso = 45000;
        int giaLatte = 50000;
        int giaMocha = 60000;

        System.out.println("📋 BẢNG GIÁ:");
        System.out.println("Espresso: " + giaEspresso);
        System.out.println("Latte: " + giaLatte);
        System.out.println("Mocha: " + giaMocha);
        System.out.println();

        // So sánh ==
        System.out.println("Espresso = Latte? " + (giaEspresso == giaLatte));  // false
        
        // So sánh !=
        System.out.println("Espresso ≠ Latte? " + (giaEspresso != giaLatte));  // true
        
        // So sánh >
        System.out.println("Mocha > Latte? " + (giaMocha > giaLatte));  // true
        
        // So sánh <
        System.out.println("Espresso < Latte? " + (giaEspresso < giaLatte));  // true
        
        // So sánh >=
        System.out.println("Latte >= 50000? " + (giaLatte >= 50000));  // true
        
        // So sánh <=
        System.out.println("Espresso <= 50000? " + (giaEspresso <= 50000));  // true
    }
}

Output:

📋 BẢNG GIÁ:
Espresso: 45000
Latte: 50000
Mocha: 60000

Espresso = Latte? false
Espresso ≠ Latte? true
Mocha > Latte? true
Espresso < Latte? true
Latte >= 50000? true
Espresso <= 50000? true

Ví Dụ 2: Kiểm Tra Đơn Hàng​

public class KiemTraDonHang {
    public static void main(String[] args) {
        int soLuongDat = 10;
        int soLuongKho = 8;
        int soLuongToiThieu = 5;

        System.out.println("📦 KIỂM TRA KHO:");
        System.out.println("Đặt: " + soLuongDat + " ly");
        System.out.println("Kho: " + soLuongKho + " ly");
        System.out.println();

        // Kiểm tra đủ hàng
        if (soLuongKho >= soLuongDat) {
            System.out.println("✅ Đủ hàng để giao!");
        } else {
            System.out.println("❌ Không đủ hàng!");
            System.out.println("⚠️ Thiếu: " + (soLuongDat - soLuongKho) + " ly");
        }

        // Kiểm tra cần đặt thêm
        if (soLuongKho < soLuongToiThieu) {
            System.out.println("🚨 Cần đặt hàng ngay!");
        }
    }
}

Output:

📦 KIỂM TRA KHO:
Đặt: 10 ly
Kho: 8 ly

❌ Không đủ hàng!
⚠️ Thiếu: 2 ly

Ví Dụ 3: Hệ Thống Giảm Giá​

public class HeThongGiamGia {
    public static void main(String[] args) {
        int tongTien = 120000;
        int nguongGiamGia1 = 100000;  // Giảm 10%
        int nguongGiamGia2 = 200000;  // Giảm 20%

        System.out.println("💰 Tổng tiền: " + tongTien + " VND\n");

        if (tongTien >= nguongGiamGia2) {
            System.out.println("🎉 Giảm 20%!");
            int giamGia = tongTien * 20 / 100;
            System.out.println("Giảm: " + giamGia + " VND");
            System.out.println("Thanh toán: " + (tongTien - giamGia) + " VND");
        } else if (tongTien >= nguongGiamGia1) {
            System.out.println("🎁 Giảm 10%!");
            int giamGia = tongTien * 10 / 100;
            System.out.println("Giảm: " + giamGia + " VND");
            System.out.println("Thanh toán: " + (tongTien - giamGia) + " VND");
        } else {
            System.out.println("Không có giảm giá");
            System.out.println("Thanh toán: " + tongTien + " VND");
        }
    }
}

Output:

💰 Tổng tiền: 120000 VND

🎁 Giảm 10%!
Giảm: 12000 VND
Thanh toán: 108000 VND

Ví Dụ 4: So Sánh String (Tên Khách)​

public class KiemTraKhachVIP {
    public static void main(String[] args) {
        String tenKhach1 = "Anh Minh";
        String tenKhach2 = "Anh Minh";
        String tenKhach3 = "Chị Lan";

        // So sánh String với ==
        System.out.println("== So sánh tham chiếu:");
        System.out.println(tenKhach1 == tenKhach2);  // true (cùng pool)

        // So sánh String với .equals()
        System.out.println("\nequals() - So sánh nội dung:");
        System.out.println(tenKhach1.equals(tenKhach2));  // true
        System.out.println(tenKhach1.equals(tenKhach3));  // false

        // Kiểm tra khách VIP
        String loaiKhach = "VIP";
        if (loaiKhach.equals("VIP")) {
            System.out.println("\n🌟 Khách VIP - Ưu đãi đặc biệt!");
        }
    }
}

Ví Dụ 5: Tìm Món Rẻ Nhất​

public class TimMonReNhat {
    public static void main(String[] args) {
        int giaEspresso = 45000;
        int giaLatte = 50000;
        int giaCappuccino = 55000;

        int giaReNhat = giaEspresso;  // Giả sử Espresso rẻ nhất
        String monReNhat = "Espresso";

        // So sánh với Latte
        if (giaLatte < giaReNhat) {
            giaReNhat = giaLatte;
            monReNhat = "Latte";
        }

        // So sánh với Cappuccino
        if (giaCappuccino < giaReNhat) {
            giaReNhat = giaCappuccino;
            monReNhat = "Cappuccino";
        }

        System.out.println("🏆 MÓN RẺ NHẤT:");
        System.out.println("Tên: " + monReNhat);
        System.out.println("Giá: " + giaReNhat + " VND");
    }
}

Output:

🏆 MÓN RẺ NHẤT:
Tên: Espresso
Giá: 45000 VND

🔥 Thực Hành Trong Quán​

Bài Tập 1: Kiểm Tra Nhiệt Độ​

public class KiemTraNhietDo {
    public static void main(String[] args) {
        int nhietDoHienTai = 85;
        int nhietDoLyTuong = 90;
        int saiSoChoPhep = 5;

        System.out.println("🌡️ KIỂM TRA NHIỆT ĐỘ:");
        System.out.println("Hiện tại: " + nhietDoHienTai + "°C");
        System.out.println("Lý tưởng: " + nhietDoLyTuong + "°C");
        System.out.println();

        if (nhietDoHienTai == nhietDoLyTuong) {
            System.out.println("✅ Nhiệt độ hoàn hảo!");
        } else if (nhietDoHienTai >= nhietDoLyTuong - saiSoChoPhep && 
                   nhietDoHienTai <= nhietDoLyTuong + saiSoChoPhep) {
            System.out.println("✅ Nhiệt độ chấp nhận được");
        } else if (nhietDoHienTai < nhietDoLyTuong) {
            System.out.println("⚠️ Quá lạnh! Cần đun thêm");
        } else {
            System.out.println("⚠️ Quá nóng! Cần để nguội");
        }
    }
}

Bài Tập 2: Xếp Hạng Khách Hàng​

public class XepHangKhach {
    public static void main(String[] args) {
        int soLanMua = 15;

        System.out.println("🏅 XẾP HẠNG KHÁCH HÀNG:");
        System.out.println("Số lần mua: " + soLanMua);
        System.out.println();

        String hang;
        if (soLanMua >= 50) {
            hang = "💎 Kim Cương";
        } else if (soLanMua >= 30) {
            hang = "🥇 Vàng";
        } else if (soLanMua >= 10) {
            hang = "🥈 Bạc";
        } else {
            hang = "🥉 Đồng";
        }

        System.out.println("Hạng: " + hang);
    }
}

Bài Tập 3: Tính Tiền Giờ Cao Điểm​

public class TinhTienGioCaoDiem {
    public static void main(String[] args) {
        int gio = 19;  // 7h tối
        int giaGoc = 50000;
        int giaCaoDiem;

        System.out.println("⏰ GIỜ: " + gio + ":00");
        System.out.println("💰 Giá gốc: " + giaGoc + " VND\n");

        // Giờ cao điểm: 7h-9h sáng, 5h-8h tối
        if ((gio >= 7 && gio < 9) || (gio >= 17 && gio < 20)) {
            giaCaoDiem = giaGoc + 10000;
            System.out.println("⚡ GIỜ CAO ĐIỂM!");
            System.out.println("Phụ thu: +10,000 VND");
            System.out.println("Tổng: " + giaCaoDiem + " VND");
        } else {
            System.out.println("✅ Giờ bình thường");
            System.out.println("Tổng: " + giaGoc + " VND");
        }
    }
}

Bài Tập 4: Kiểm Tra Mã Giảm Giá​

public class KiemTraMa {
    public static void main(String[] args) {
        String maNhap = "CAFE2024";
        String maDung = "CAFE2024";
        int tongTien = 150000;

        System.out.println("🎟️ KIỂM TRA MÃ GIẢM GIÁ:");
        System.out.println("Mã nhập: " + maNhap);
        System.out.println("Tổng tiền: " + tongTien + " VND\n");

        if (maNhap.equals(maDung)) {
            int giamGia = tongTien * 15 / 100;
            int thanhToan = tongTien - giamGia;

            System.out.println("✅ Mã hợp lệ!");
            System.out.println("Giảm 15%: -" + giamGia + " VND");
            System.out.println("Thanh toán: " + thanhToan + " VND");
        } else {
            System.out.println("❌ Mã không hợp lệ!");
            System.out.println("Thanh toán: " + tongTien + " VND");
        }
    }
}

⚠️ Lỗi Thường Gặp​

Lỗi 1: So Sánh String Với ==​

// ❌ SAI: Dùng == cho String
String ten1 = new String("Latte");
String ten2 = new String("Latte");
System.out.println(ten1 == ten2);  // false (khác tham chiếu)

// ✅ ĐÚNG: Dùng .equals()
System.out.println(ten1.equals(ten2));  // true (cùng nội dung)

Lỗi 2: Nhầm = Với ==​

// ❌ SAI: Dùng = (gán) thay vì == (so sánh)
int gia = 50000;
if (gia = 50000) {  // ❌ Lỗi cú pháp!
    System.out.println("OK");
}

// ✅ ĐÚNG: Dùng ==
if (gia == 50000) {  // ✅ So sánh
    System.out.println("OK");
}

Lỗi 3: So Sánh Số Thực (float/double)​

// ❌ SAI: So sánh trực tiếp float/double
double gia1 = 0.1 + 0.2;  // 0.30000000000000004
double gia2 = 0.3;
System.out.println(gia1 == gia2);  // false!

// ✅ ĐÚNG: So sánh với epsilon
double epsilon = 0.0001;
System.out.println(Math.abs(gia1 - gia2) < epsilon);  // true

Lỗi 4: Quên Thứ Tự Ưu Tiên​

// ❌ SAI: Thiếu dấu ngoặc
int gia = 50000;
if (gia > 40000 && gia < 60000 || gia == 70000) {
    // Khó hiểu! && ưu tiên hơn ||
}

// ✅ ĐÚNG: Dùng dấu ngoặc rõ ràng
if ((gia > 40000 && gia < 60000) || (gia == 70000)) {
    // Rõ ràng hơn!
}

💡 Bí Quyết Của Barista​

  1. Dùng .equals() cho String: Không dùng == để so sánh String
  2. Phân biệt = và ==: = là gán, == là so sánh
  3. Cẩn thận với float/double: Dùng epsilon khi so sánh
  4. Dùng dấu ngoặc: Làm rõ thứ tự so sánh
  5. Kết quả là boolean: Luôn trả về true hoặc false

🎓 Bạn Đã Học Được​

  • ✅ 6 toán tử so sánh: ==, !=, >, <, >=, <=
  • ✅ Kết quả luôn là boolean (true/false)
  • ✅ Dùng .equals() cho String
  • ✅ Phân biệt = (gán) và == (so sánh)
  • ✅ Ứng dụng: Kiểm tra giá, độ tuổi, mã giảm giá
  • ✅ Kết hợp với if-else để ra quyết định

☕ Món Tiếp Theo​

Đã biết so sánh giá trị! Giờ học về toán tử logic:

👉 Toán Tử Logic - Logical Operators

💡 Lời Khuyên Cuối: So sánh giá trị như kiểm tra chất lượng trong quán - chính xác và rõ ràng sẽ giúp đưa ra quyết định đúng đắn!