🔄 Mảng Động - ArrayList

Chào mừng đến với bài học về ArrayList - mảng linh hoạt tự động thay đổi kích thước trong Café!

🎯 Món Ăn Hôm Nay

Tưởng tượng bạn đang quản lý danh sách đặt hàng:

• Thêm/xóa khách linh hoạt → Không cần biết trước số lượng
• Tự động mở rộng → Không lo overflow
• Dễ thao tác → Nhiều method tiện lợi

Đó chính là ArrayList - mảng thông minh!

🔄 ArrayList Là Gì?

ArrayList = Mảng động (tự động thay đổi kích thước)

import java.util.ArrayList;

// Array thường: Cố định
String[] menu = new String[3];  // Chỉ 3 phần tử

// ArrayList: Linh hoạt
ArrayList<String> menuDong = new ArrayList<>();
menuDong.add("Latte");      // Tự động thêm
menuDong.add("Mocha");      // Không giới hạn!
menuDong.add("Espresso");

☕ Ẩn Dụ Café:

• Array = Khay cố định (10 ly)
• ArrayList = Giá kệ mở rộng (thêm ly thoải mái)
• add() = Thêm ly mới
• remove() = Lấy ly ra
• size() = Đếm số ly hiện tại

📊 So Sánh Array vs ArrayList

Đặc điểm	Array	ArrayList
Kích thước	Cố định	Tự động
Kiểu dữ liệu	Primitive & Object	Chỉ Object
Thêm/xóa	Khó	Dễ (method)
Hiệu năng	Nhanh hơn	Chậm hơn
Cú pháp	arr[i]	list.get(i)

👨‍🍳 Câu Chuyện Trong Quán

Tình huống 1: Quản Lý Danh Sách Chờ

import java.util.ArrayList;

public class DanhSachCho {
    public static void main(String[] args) {
        ArrayList<String> danhSachCho = new ArrayList<>();

        // Thêm khách vào hàng chờ
        danhSachCho.add("Anh Minh");
        danhSachCho.add("Chị Lan");
        danhSachCho.add("Anh Tùng");

        System.out.println("👥 DANH SÁCH CHỜ:\n");
        for (int i = 0; i < danhSachCho.size(); i++) {
            System.out.println((i + 1) + ". " + danhSachCho.get(i));
        }

        // Phục vụ khách đầu tiên
        System.out.println("\n✅ Đang phục vụ: " + danhSachCho.remove(0));

        System.out.println("\n👥 CÒN LẠI:");
        for (String khach : danhSachCho) {
            System.out.println("- " + khach);
        }
    }
}

Output:

👥 DANH SÁCH CHỜ:

1. Anh Minh
2. Chị Lan
3. Anh Tùng

✅ Đang phục vụ: Anh Minh

👥 CÒN LẠI:
- Chị Lan
- Anh Tùng

Tình huống 2: Menu Linh Hoạt

import java.util.ArrayList;

public class MenuLinhHoat {
    public static void main(String[] args) {
        ArrayList<String> menu = new ArrayList<>();

        // Thêm món
        menu.add("Espresso");
        menu.add("Latte");
        menu.add("Mocha");

        System.out.println("☕ MENU BAN ĐẦU:");
        System.out.println(menu);
        System.out.println("Số món: " + menu.size());

        // Thêm món mới
        menu.add("Cappuccino");
        menu.add("Americano");

        System.out.println("\n☕ SAU KHI THÊM:");
        System.out.println(menu);
        System.out.println("Số món: " + menu.size());

        // Xóa món
        menu.remove("Mocha");

        System.out.println("\n☕ SAU KHI XÓA MOCHA:");
        System.out.println(menu);
    }
}

Output:

☕ MENU BAN ĐẦU:
[Espresso, Latte, Mocha]
Số món: 3

☕ SAU KHI THÊM:
[Espresso, Latte, Mocha, Cappuccino, Americano]
Số món: 5

☕ SAU KHI XÓA MOCHA:
[Espresso, Latte, Cappuccino, Americano]

📝 Công Thức Nấu (Code Examples)

Ví Dụ 1: Các Method Cơ Bản

import java.util.ArrayList;

public class MethodCoBan {
    public static void main(String[] args) {
        ArrayList<String> menu = new ArrayList<>();

        // add() - Thêm phần tử
        menu.add("Latte");
        menu.add("Mocha");
        System.out.println("Sau add: " + menu);

        // add(index, element) - Thêm tại vị trí
        menu.add(1, "Espresso");  // Chèn vào giữa
        System.out.println("Sau add(1, ...): " + menu);

        // get(index) - Lấy phần tử
        String mon = menu.get(0);
        System.out.println("\nget(0): " + mon);

        // set(index, element) - Thay thế
        menu.set(2, "Cappuccino");
        System.out.println("Sau set(2, ...): " + menu);

        // remove(index) - Xóa theo index
        menu.remove(1);
        System.out.println("Sau remove(1): " + menu);

        // remove(object) - Xóa theo giá trị
        menu.remove("Mocha");
        System.out.println("Sau remove('Mocha'): " + menu);

        // size() - Kích thước
        System.out.println("\nKích thước: " + menu.size());

        // contains() - Kiểm tra tồn tại
        System.out.println("Có Latte? " + menu.contains("Latte"));

        // clear() - Xóa tất cả
        menu.clear();
        System.out.println("Sau clear: " + menu);
        System.out.println("isEmpty: " + menu.isEmpty());
    }
}

Ví Dụ 2: ArrayList Với Integer

import java.util.ArrayList;

public class ArrayListInteger {
    public static void main(String[] args) {
        ArrayList<Integer> gia = new ArrayList<>();

        // Thêm giá
        gia.add(45000);
        gia.add(50000);
        gia.add(55000);
        gia.add(60000);

        System.out.println("💰 BẢNG GIÁ:\n");

        // Tính tổng
        int tong = 0;
        for (int g : gia) {
            System.out.printf("%,d VND%n", g);
            tong += g;
        }

        System.out.printf("%nTổng: %,d VND%n", tong);

        // Tìm giá cao nhất
        int max = gia.get(0);
        for (int g : gia) {
            if (g > max) {
                max = g;
            }
        }
        System.out.printf("Giá cao nhất: %,d VND%n", max);
    }
}

Ví Dụ 3: Tìm Kiếm Và Xóa

import java.util.ArrayList;

public class TimKiemXoa {
    public static void main(String[] args) {
        ArrayList<String> danhSach = new ArrayList<>();
        danhSach.add("Latte");
        danhSach.add("Mocha");
        danhSach.add("Espresso");
        danhSach.add("Latte");  // Trùng
        danhSach.add("Cappuccino");

        System.out.println("📋 DANH SÁCH:");
        System.out.println(danhSach);

        // indexOf() - Vị trí đầu tiên
        int viTri = danhSach.indexOf("Latte");
        System.out.println("\nVị trí Latte đầu tiên: " + viTri);

        // lastIndexOf() - Vị trí cuối cùng
        int viTriCuoi = danhSach.lastIndexOf("Latte");
        System.out.println("Vị trí Latte cuối: " + viTriCuoi);

        // Xóa tất cả "Latte"
        while (danhSach.contains("Latte")) {
            danhSach.remove("Latte");
        }

        System.out.println("\nSau khi xóa tất cả Latte:");
        System.out.println(danhSach);
    }
}

Ví Dụ 4: Sắp Xếp ArrayList

import java.util.ArrayList;
import java.util.Collections;

public class SapXep {
    public static void main(String[] args) {
        ArrayList<Integer> gia = new ArrayList<>();
        gia.add(60000);
        gia.add(45000);
        gia.add(55000);
        gia.add(50000);

        System.out.println("💰 TRƯỚC KHI SẮP XẾP:");
        System.out.println(gia);

        // Sắp xếp tăng dần
        Collections.sort(gia);
        System.out.println("\n📈 TĂNG DẦN:");
        System.out.println(gia);

        // Sắp xếp giảm dần
        Collections.sort(gia, Collections.reverseOrder());
        System.out.println("\n📉 GIẢM DẦN:");
        System.out.println(gia);

        // Sắp xếp String
        ArrayList<String> ten = new ArrayList<>();
        ten.add("Mocha");
        ten.add("Espresso");
        ten.add("Latte");

        Collections.sort(ten);
        System.out.println("\n🔤 A-Z:");
        System.out.println(ten);
    }
}

Ví Dụ 5: ArrayList 2D (Nested)

import java.util.ArrayList;

public class ArrayList2D {
    public static void main(String[] args) {
        // ArrayList của ArrayList
        ArrayList<ArrayList<String>> menuTheoNgay = new ArrayList<>();

        // Ngày 1
        ArrayList<String> ngay1 = new ArrayList<>();
        ngay1.add("Espresso");
        ngay1.add("Latte");
        menuTheoNgay.add(ngay1);

        // Ngày 2
        ArrayList<String> ngay2 = new ArrayList<>();
        ngay2.add("Mocha");
        ngay2.add("Cappuccino");
        ngay2.add("Americano");
        menuTheoNgay.add(ngay2);

        // Ngày 3
        ArrayList<String> ngay3 = new ArrayList<>();
        ngay3.add("Latte");
        menuTheoNgay.add(ngay3);

        System.out.println("📅 MENU THEO NGÀY:\n");

        for (int i = 0; i < menuTheoNgay.size(); i++) {
            System.out.println("Ngày " + (i + 1) + ":");
            for (String mon : menuTheoNgay.get(i)) {
                System.out.println("  - " + mon);
            }
            System.out.println();
        }
    }
}

Ví Dụ 6: Clone Và Copy

import java.util.ArrayList;

public class CloneCopy {
    public static void main(String[] args) {
        ArrayList<String> goc = new ArrayList<>();
        goc.add("Latte");
        goc.add("Mocha");

        // ❌ SAI: Gán tham chiếu
        ArrayList<String> list1 = goc;
        list1.add("Espresso");  // Thêm vào cả goc!

        // ✅ ĐÚNG: Clone
        ArrayList<String> list2 = (ArrayList<String>) goc.clone();
        list2.add("Cappuccino");  // Không ảnh hưởng goc

        // ✅ ĐÚNG: Constructor copy
        ArrayList<String> list3 = new ArrayList<>(goc);
        list3.add("Americano");

        System.out.println("Gốc: " + goc);
        System.out.println("List1 (tham chiếu): " + list1);
        System.out.println("List2 (clone): " + list2);
        System.out.println("List3 (copy): " + list3);
    }
}

🔥 Thực Hành Trong Quán

Bài Tập 1: Giỏ Hàng

import java.util.ArrayList;

public class GioHang {
    public static void main(String[] args) {
        ArrayList<String> gioHang = new ArrayList<>();
        ArrayList<Integer> soLuong = new ArrayList<>();

        // Thêm món
        gioHang.add("Latte");
        soLuong.add(2);

        gioHang.add("Mocha");
        soLuong.add(1);

        gioHang.add("Espresso");
        soLuong.add(3);

        System.out.println("🛒 GIỎ HÀNG:\n");

        int tongSoLuong = 0;
        for (int i = 0; i < gioHang.size(); i++) {
            System.out.printf("%d. %s × %d%n",
                (i + 1), gioHang.get(i), soLuong.get(i));
            tongSoLuong += soLuong.get(i);
        }

        System.out.println("\n━━━━━━━━━━━━━━━");
        System.out.println("Tổng: " + tongSoLuong + " ly");
    }
}

Bài Tập 2: Lọc Món Theo Giá

import java.util.ArrayList;

public class LocTheoGia {
    public static void main(String[] args) {
        ArrayList<String> tenMon = new ArrayList<>();
        ArrayList<Integer> gia = new ArrayList<>();

        tenMon.add("Espresso"); gia.add(45000);
        tenMon.add("Latte");    gia.add(50000);
        tenMon.add("Mocha");    gia.add(60000);
        tenMon.add("Cappuccino"); gia.add(55000);

        int giaMax = 52000;

        System.out.println("🔍 MÓN DƯỚI " + giaMax + " VND:\n");

        ArrayList<String> ketQua = new ArrayList<>();
        for (int i = 0; i < gia.size(); i++) {
            if (gia.get(i) <= giaMax) {
                ketQua.add(tenMon.get(i));
                System.out.printf("%s: %,d VND%n",
                    tenMon.get(i), gia.get(i));
            }
        }

        System.out.println("\nTìm thấy: " + ketQua.size() + " món");
    }
}

Bài Tập 3: Xóa Món Hết Hàng

import java.util.ArrayList;

public class XoaHetHang {
    public static void main(String[] args) {
        ArrayList<String> menu = new ArrayList<>();
        ArrayList<Integer> soLuong = new ArrayList<>();

        menu.add("Espresso"); soLuong.add(10);
        menu.add("Latte");    soLuong.add(0);  // Hết
        menu.add("Mocha");    soLuong.add(5);
        menu.add("Cappuccino"); soLuong.add(0);  // Hết

        System.out.println("📋 MENU TRƯỚC:");
        for (int i = 0; i < menu.size(); i++) {
            System.out.printf("%s (%d ly)%n", menu.get(i), soLuong.get(i));
        }

        // Xóa món hết hàng (duyệt ngược)
        for (int i = menu.size() - 1; i >= 0; i--) {
            if (soLuong.get(i) == 0) {
                System.out.println("\n❌ Xóa: " + menu.get(i));
                menu.remove(i);
                soLuong.remove(i);
            }
        }

        System.out.println("\n📋 MENU SAU:");
        for (int i = 0; i < menu.size(); i++) {
            System.out.printf("%s (%d ly)%n", menu.get(i), soLuong.get(i));
        }
    }
}

⚠️ Lỗi Thường Gặp

Lỗi 1: Dùng Primitive Type

// ❌ SAI: Không dùng được int, double, boolean
ArrayList<int> gia = new ArrayList<>();  // ❌ Lỗi!

// ✅ ĐÚNG: Dùng wrapper class
ArrayList<Integer> gia = new ArrayList<>();  // ✅ OK
ArrayList<Double> gia2 = new ArrayList<>();
ArrayList<Boolean> check = new ArrayList<>();

Lỗi 2: IndexOutOfBoundsException

ArrayList<String> list = new ArrayList<>();
list.add("Latte");
String mon = list.get(5);  // ❌ Lỗi! Chỉ có 1 phần tử

// ✅ ĐÚNG: Kiểm tra size
if (5 < list.size()) {
    String mon = list.get(5);
}

Lỗi 3: ConcurrentModificationException

// ❌ SAI: Sửa ArrayList trong for-each
ArrayList<String> list = new ArrayList<>();
list.add("A");
list.add("B");

for (String item : list) {
    list.remove(item);  // ❌ Lỗi!
}

// ✅ ĐÚNG: Dùng iterator hoặc duyệt ngược
for (int i = list.size() - 1; i >= 0; i--) {
    list.remove(i);  // ✅ OK
}

Lỗi 4: Nhầm Array Với ArrayList

// Array
String[] arr = {"A", "B"};
arr[0] = "C";  // OK

// ArrayList
ArrayList<String> list = new ArrayList<>();
list.add("A");
list.add("B");
list[0] = "C";  // ❌ Lỗi! Phải dùng set()
list.set(0, "C");  // ✅ OK

💡 Bí Quyết Của Barista

1. Dùng wrapper class: Integer, Double, Boolean (không phải int, double, boolean)
2. add() để thêm: Không dùng list[i] = value
3. get() để lấy: Không dùng list[i]
4. size() không phải length: list.size() chứ không phải list.length
5. Duyệt ngược khi xóa: Tránh ConcurrentModificationException
6. Clone đúng cách: Dùng clone() hoặc constructor

🎓 Bạn Đã Học Được

• ✅ ArrayList = Mảng động tự thay đổi kích thước
• ✅ Import: import java.util.ArrayList;
• ✅ Khai báo: ArrayList<Type> name = new ArrayList<>();
• ✅ Methods: add(), get(), set(), remove(), size()
• ✅ Dùng wrapper class cho primitive
• ✅ Linh hoạt hơn Array thường
• ✅ Sắp xếp với Collections.sort()

☕ Món Tiếp Theo

Đã biết ArrayList! Giờ học về định nghĩa method:

👉 Định Nghĩa Method - Defining Methods

---

💡 Lời Khuyên Cuối: ArrayList như giá kệ mở rộng trong quán - linh hoạt thêm/bớt theo nhu cầu thực tế!